حافظه به سه دسته کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت تقسیم می‌شود و انسان این توانایی را دارد که مطالب بسیاری را در خود جای دهد.

حافظه کوتاه‌مدت دقایق و در نهایت ساعتی می‌تواند مطالب را نگه دارد و حافظه میان‌مدت چند روز مطالب را در ذهن جای می‌دهد و اما حافظه بلند‌مدت می‌تواند حتی تا پایان عمر مطلبی را در خود نگهداری کند.

چنانچه فرد حافظه خود را به کارنگیرد این عمل باعث ضعف تدریجی حافظه می‌شود و رفته‌رفته باعث می‌شود تا فرد از لحاظ کارکردهای مختلف مغز اعم از به یادسپاری مطالب، رسیدگی به امور روزمره و حتی تحصیلی نیز افت کند.

برای ارتقای کارکرد حافظه می‌توان از حل‌کردن پازل، حل کردن جدول، مطالعه نقشه، یادگیری زبان دیگری به جز زبان مادری، گرفتن شماره‌های تلفن از حفظ، بازی شطرنج و حل معما بهره برد. اما درباره افرادی که این روزها امتحان دارند و نیاز دارند تا حافظه خود را بیشتر تقویت کنند نیز این راهکارها هنگام مطالعه به آنها توصیه می‌شود:

ـ هنگام مطالعه از تکنیک‌های تمرکز استفاده کنید و سعی کنید مطالبی که می‌خواهید به حافظه بسپارید و با تمرکز کامل و حداقل حواسپرتی در ذهن مرور کنید.

ـ مطالب را تقسیم کنید و آهسته و پیوسته مطالعه کنید، زیرا ورود حجم یکباره اطلاعات به مغز باعث می‌شود که مدت زمان کوتاه‌تری در حافظه باقی بماند.

ـ دسته‌بندی کردن مطالب آموزشی کمک می‌کند تا مطالب راحت‌تر حفظ شود.

ـ هنگام حفظ کردن مطالب می‌توانید از جملات آهنگین، شعر، طنز و... استفاده کنید و در حقیقت نشانه‌ای برای مطلب درست کنید که باعث شود هنگام بازیابی حافظه از آن بهره بگیرید.

ـ ابتدا یک مفهوم را به صورت کلی بخوانید و سپس در گام بعد به سراغ جزئیات آن مطلب بروید.

ـ سعی کنید بین مطالبی که در گذشته آموخته‌اید و مطالب فعلی ارتباط برقرار کنید تا بتوانید مطالب را بهتر به ذهن بسپارید.

ـ در کتاب یا متنی که می‌خوانید علامت‌های رنگی مختلف بگذارید تا ذهن شما از آن مطلب عکس بگیرد و هنگام به یاد آوردن، یاد رنگ‌ها و تصویر متن مورد مطالعه بیفتید.

ـ اگر بتوانید مطالب را به دیگران آموزش دهید این امر به شما کمک می‌کند که هم اشکالات خودتان در مورد آن مطلب برطرف شود هم مطالب زمان طولانی‌تری در حافظه شما باقی بماند.

ـ مرور و دوره کردن مداوم مطالب آنها را از حافظه میان‌مدت به حافظه بلند‌مدت انتقال می‌دهد.

ـ برای حفظ کردن ابتدا مطلب را به صورت کلی بخوانید، از خود سوال بپرسید، با جزئیات بخوانید، در باره مطلب فکر کنید، از حفظ آن را بیان و مرور کنید.

دکتر مهرنوش دارینی - روان‌شناس و مشاور