زمانی که خواننده‌ای، مشغول خواندن متنی دشوار یا ناآشنا شود، هم پسرفت در چشم‌پره و هم مکث‌های طولانی بیشتری را از خود نشان خواهد داد.
در بخش پیشین، فرایند بیولوژیکی مطالعه را تشریح کردیم و پرش‌های چشمی (چشم‌پَره) رو به عقب را برای رسیدن به درک مناسبی از نوشتار، ضروری دانستیم. در این بخش به نقد چند ادعای دیگر در مورد تندخوانی خواهیم پرداخت.
برنامه‌های تندخوانی مدعی‌اند مکث‌های بیشتر از یک چهارم ثانیه، عادت مطالعاتی نامطلوبی هستند، ولی باید توجه داشت که طولانی شدن این مکث‌ها، نه به دلیل مشکل در بینایی، که به سبب اشکال در درک آن بخش از نوشتار رخ می‌دهند. زمانی که خواننده‌ای، مشغول خواندن متنی دشوار یا ناآشنا شود، هم پسرفت در چشم‌پره و هم مکث‌های طولانی بیشتری را از خود نشان خواهد داد.
یافته‌های ذکر شده که حاصل پژوهش‌های متعددی هستند، نشان می‌دهند بینایی و حرکت چشم، سرعت خواندن ما را محدود نکرده است و نخستین محدودیتی را که برای افزایش سرعت مطالعه باید از میان برداریم، محدودیت مغزمان در درک و تحلیل معنی متن است. بنابراین، بعید است تمرین‌های متعدد و متنوعی که توسط برنامه‌های تندخوانی ارائه می‌شوند تأثیر چندانی بر افزایش سرعت خواندن بگذارد؛ به بیان دیگر، حتی اگر با این روش بتوان سرعت مطالعه را افزایش داد به قیمت کاهش درک مطلب خواهد بود.
یعنی این برنامه‌ها هیچ فایده‌ای ندارند؟
آیا همه این دوره‌ها بی‌فایده‌اند و هیچ کسی، هیچ بهره‌ای از آن‌ها نمی‌برد؟ اگر بخواهیم سرعت خواندن خود را افزایش دهیم باید چه کنیم؟
جمعی از محققان به این نتیجه رسیده‌اند که این برنامه‌ها می‌توانند مثمر ثمر واقع شوند، البته نه به خاطر آن دلایلی که ادعایش را دارند.
نخست اینکه زمانی که مجبور می‌شویم با سرعتی بسیار بیشتر از آنچه به آن عادت کرده‌ایم بخوانیم، مهارت مطالعه گذرا را فرا خواهیم گرفت و سرفصل‌ها و نکات مهم متن را به سرعت خواهیم یافت. دانش‌آموزان و دانشجویان ممتاز، اغلب مهارت مطالعه گذرای مؤثر را فراگرفته‌اند و نخست، نگاهی سریع به آنچه قرار است بخوانند می‌اندازند و سپس تصمیم می‌گیرند کدام قسمت‌ها باید عمیق‌تر خوانده شوند.
البته شرکت‌کنندگانی که با جدیت در دوره‌های هشت تا دوازده هفته‌ای تندخوانی شرکت می‌کنند، اغلب علاوه بر بهبود مهارت مطالعه گذرا، در مطالعه عمیق خود نیز تغییرات مثبتی را مشاهده می‌کنند. درست است که رسیدن به عددی همچون دو هزار کلمه در دقیقه واقع‌بینانه نیست ولی می‌توان به سرعتی حدود 550 کلمه در دقیقه دست یافت. هیچ فردی با توانایی تندخوانی زاده نشده است و این افراد بالاخره به نحوی توانسته‌اند این مهارت را در خود پرورش دهند. شاید منطقی‌ترین دلیلی که دوره‌های تندخوانی توانایی و سرعت خواندن افراد را افزایش می‌دهند، در این حقیقت ساده نهفته باشد که شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها، حجم عظیمی از متون را مطالعه می‌کنند؛ حجمی که قابل‌مقایسه با مقدار مطالعه معمول آن‌ها نیست.
راز رسیدن به تندخوانی همین است. هیچ میانبری وجود ندارد و راه افزایش سرعت و کیفیت مطالعه، بیشتر خواندن است؛ کار نیکو کردن از پر کردن است. اگر برایتان مقدور است، همه جور متنی را در قالب‌های متنوع بخوانید و شروع به خواندن در مورد موضوع‌هایی کنید که برایتان آشنا نیست تا توانایی درک خود را افزایش دهید، ولی لب کلام اینکه، تا می‌توانید بخوانید.
منبع:
https://www.psychologytoday.com/us/blog/reading-minds/201709/so-much-read-so-little-time
